สมุนไพรรักษาโรค

 รักษาโรคด้วยสมุนไพร อ.ยุวดี จอมพิทักษ์

ขี้เหล็ก

          ส่วนที่เป็นยา         ใบอ่อนและดอก

          สรรพคุณยา          ดอกตูมและใบอ่อน รสขม ช่วยระบายท้อง ดอกตูมทำให้นอนหลับ เจริญอาหาร

          วิธีใช้                    อาการท้องผูก ใช้ใบขี้เหล็ก4-5กำมือ ต้มน้ำดื่มก่อนอาหาร หรือเวลามีอาการนอนไม่หลับ กังวลเบื่ออาหาร ให้ใช้ใบแห้งหนัก30กรัม หรือใช้ใบสดหนัก50กรัม ต้มเอาน้ำรับประทานก่อนนอน หรือใช้ใบอ่อนเป็นยาดองเหล้า (ใส่เหล้าขาวพอท่วมยาแช่เอาไว้ 7 วัน ต้องมีการคนทุกวันๆละครั้ง ให้สม่ำเสมอ กรองกากยาออก จะได้น้ำยาดองเหล้าขี้เหล็ก  ให้ดื่มครั้งละ 1-2 ช้อนชาก่อนนอน

คุณค่าด้านอาหาร  ดอกตูมและใบอ่อนของขี้เหล็กมีรสขม  ต้องคั้นน้ำทิ้งหลายๆครั้งก่อนนำมาปรุงอาหาร นิยมทำเป็นแกงกะทิ หรือผักจิ้ม ช่วยระบายท้องได้ดี มีวิตามินเอ วิตามินซีค่อนข้างสูง มีมากในดอกมากกว่าใบ  เอาใบขี้เหล็กมาบ่มรวมกับผลไม้จะช่วยให้ผลไม้สุกเร็วขึ้น

ทับทิม

          การปลูก                ใช้เมล็ดหรือตอนกิ่ง นิยมเพาะเมล็ดมากกว่า ชอบดินเหนียวปนหินและชอบอยู่ใกล้แหล่งน้ำ  ต้องการแสงแดดมาก เหมาะปลูกในต้นฤดูฝน  เมื่ออายุ6เดือน อย่าให้ร่มไม้ใหญ่บังต้นทับทิมจะแคระแกร็น ไม่ออกดอกออกผล  ควรดูแลกำจัดศัตรูพืชด้วย
          ส่วนที่เป็นยา          เปลือกผลแห้ง
          สรรพคุณยา           รสฝาด เป็นยาฝาดสมาน
          วิธีใช้                     เปลือกทับทิมใช้เป็นยาแก้ท้องเดินและโรคบิด  อาการท้องเดิน : ใช้เปลือกผลแห้งประมาณ 1 ใน 4 ของผล  ฝนกับน้ำฝนหรือน้ำปูนใสข้นๆ  รับประทานครั้งละ 1-2 ช้อนแกง  หรือต้มกับน้ำปูนใสแล้วดื่มน้ำที่ต้มก็ได้,  โรคบิด : โรคนี้มีอาการปวดเบ่งและมีมูกออกมาด้วย  หรืออาจจะมีเลือดออกมาปนกับมูก  ให้ใช้เปลือกผลแห้งของทับทิมครั้งละ 1 กำมือ(35กรัม) ต้มกับน้ำดื่มวันละ 2 ครั้ง
          คุณค่าทางอาหาร   ทับทิมใช้รับประทานเป็นผลไม้มีรสหวานหรือเปรี้ยวอมหวาน  มีวิตามินซี รวมทั้งเกลือแร่อื่นๆ  ช่วยป้องกันโรคเลือดออกตามไรฟันได้ดี

ฝรั่ง

          การปลูก                 นิยมขยายพันธ์โดยการตอนกิ่ง  ชอบดินร่วนปนทราย  อุดมด้วยธาตุอาหาร  ไม่ชอบน้ำขังแฉะ  ไม่ชอบอากาศเย็นจัด ควรปลูกในฤดูฝน  ปลูกโดยการขุดหลุมใส่ปุ๋ยรองก้นหลุมเอาไว้ 

          ส่วนที่เป็นยา           ใบแก่สดหรือผลอ่อน
          วิธีใช้                      ผลอ่อนและใบแก่ของฝรั่งแก้ท้องเสียได้ดี  แก้อาการท้องเดิน  ซึ่งเป็นยาแก้อาการท้องเดินแบบไม่รุนแรง  ที่ไม่ใช่เชื้อบิดหรืออหิวาตกโรค  โดยใช้ใบแก่ 10-15 ใบ ปิ้งไฟแล้วชงน้ำร้อนดื่ม  หรือให้ใช้ผลอ่อน 1 ผล ฝนกับน้ำปูนใส ดื่มเมื่อมีอาการท้องเสีย
          คุณค่าทางอาหาร     ฝรั่งแก่จัดหรือสุกเป็นผลไม้ทึ่ดีมาก  เนื้อฝรั่งมีวิตามินสูง ช่วยป้องกันและบรรเทาโรคเลือดออกตามไรฟันหรือโรคลักปิดลักเปิดได้ดี  นอกจากนี้ยังมีวิตามินเอ ธาตุเหล็ก แคลเซี่ยมและเกลือแร่อื่นๆ
           ฝรั่งมีฤทธิ์ดับกลิ่นปากได้ดีเยี่ยม  เช่น  เคี้ยวใบฝรั่งใบเดียวก็ดับกลิ่นปากได้ดีมาก  ลูกฝรั่งสุกวางไว้ในโลงศพ  ยังสามารถดับกลิ่นเหม็นเน่าของศพได้ดี

มะขาม

          การปลูก                  นิยมขยายพันธ์ด้วยการทาบกิ่ง ติดตาหรือต่อกิ่ง

          ส่วนที่เป็นยา            เนื้อฝักแก่  เปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล

          สรรพคุณยา             เนื้อฝักแก่รสเปรี้ยว  เป็นยาระบาย  ขับเสมหะ  เนื้อเม็ดมะขามรสมันใช้ขับพยาธิ

          วิธีใช้                       อาการท้องผูก : ใช้มะขามเปียกรสเปรี้ยว 10-20 ฝัก(70-150กรัม)จิ้มเกลือรับประทาน  แล้วดื่มน้ำตามมากๆ หรือคั้นน้ำใส่เกลือเล็กน้อยดื่มเป็นน้ำมะขามก็ได้,  พยาธิไส้เดือน : นำเอาเมล็ดแก่มาคั่วแล้วกะเทาะเปลือกออก  เอาเนื้อในเมล็ดไปแช่น้ำเกลือจนนุ่ม  รับประทานครั้งละ 20-30 เมล็ด,  อาการไอ มีเสมหะ : ใช้เนื้อในฝักแก่หรือมะขามเปียกจิ้มเกลือรับประทานพอสมควร

          คุณค่าทางอาหาร     ยอดอ่อนใช้ใส่ต้มยำปลากรอบ ทำให้มีรสเปรี้ยว  ยอดมะขามอ่อนมีวิตามินเอมาก  ฝักมะขามอ่อนมีสารอาหาร เช่นเดียวกับยอดมะขามอ่อน  ใช้ตำน้ำพริกมะขามอ่อนหรือจิ้มเกลือรับประทานก็ได้  ส่วนมะขามเปียกรสเปรี้ยวใช้ปรุงแกงส้ม แกงคั่ว ต้มโคล้ง ต้มส้มได้ทั้งสิ้น  คั้นเอาน้ำมะขามใส่น้ำตาลเกลือ ใส่น้ำแข็ง เป็นเครื่องดื่มอย่างดี อร่อย ชุ่มคอ ลดความร้อนของร่างกายได้ดี

มะละกอ

            การปลูก                  ใช้เมล็ดปลูก  ชอบดินร่วนซุย น้ำไม่ขัง แดดจัดๆ โดยเพาะเป็นกล้าสูง 4-5 นิ้ว ย้ายมาปลูกที่เตรียมไว้  ก่อนปลูกให้ตัดใบออกบ้าง  ระยะห่างระหว่างต้นประมาณ 2 เมตร  

            คุณค่าทางอาหาร     มีวิตามินเอ เป็นจำนวนมาก  ช่วยบำรุงสายตา และยังประกอบไปด้วยน้ำตาล  วิตามินบีหนึ่ง บีสอง วิตามิตซี เกลือแร่ต่างๆเช่น แคลเซี่ยม ฟอสฟอรัส รวมทั้งกากใยอาหาร  มะละกอดิบมีน้ำย่อย "พาเพน" ช่วยย่อยเนื้อสัตว์ได้ดีมาก  มะละกอสุกช่วยให้การขับถ่ายสะดวกขึ้น

มะขามแขก

             การปลูก                  ใช้เมล็ดปลูก  ทนความแล้งได้ดีมาก  อายุสั้นเพียง 1-2 ปีเท่านั้น

             ส่วนที่เป็นยา            ใบแห้งและฝักแห้ง

             สรรพคุณยา             ใบและฝักใช้เป็นยาถ่าย

             วิธีใช้                        เป็นยาถ่าย  ใช้ใบแห้ง 1-2 กำมือ (หนัก 3-10 กรัม) ต้มน้ำดื่ม  หรือบดเป็นผงชงน้ำดื่มก็ได้  ไม่ควรทานติดต่อกันนานๆจะทำให้ขาดโปแตสเซี่ยม  ถ้าจำเป็นให้ทานโปแตสเซี่ยมควบคู่กัน   หญิงมีครรภ์หรือมีประจำเดือน-ห้ามรับประทาน

มังคุด

               การปลูก                  นิยมขยายพันธุ์ด้วยการตอนกิ่ง  ต้นมังคุดจะให้ผลเมื่ออายุ 10 ปีเศษ

               ส่วนที่เป็นยา            เปลือกผลแห้ง

               สรรพคุณยา             รสฝาด  แก้ท้องเสีย บิด มูกเลือด น้ำต้มเปลือกมังคุดใช้ล้างแผลช่วยให้แผลหายเร็วขึ้น  แต่ควรระวังเรื่องขนาดการใช้ เพราะสารในเปลือกมังคุดมีฤทธิ์กดประสาทส่วนกลางและเพิ่มความดันเลือดได้

                วิธีใช้                       อาการท้องเสีย  ใช้เปลือกมังคุดตากแห้งต้มกับน้ำปูนใส หรือฝนกับน้ำดื่มได้,  อาการเป็นบิด (ปวดเบ่ง มีมูก และอาจมีเลือดออก) ใช้เปลือกแห้งครึ่งผล (4 กรัม) ย่างไฟให้เกรียม ฝนกับน้ำปูนใสประมาณครึ่งแก้ว  หรือบดเป็นผงละลายน้ำข้าวต้ม หรือน้ำสุกดื่มทุก 2 ชม.

ว่านหางจรเข้

                 การปลูก                  ใช้หน่ออ่อน  ต้องการน้ำมาก แต่ต้องระบายน้ำดีมิฉะนั้นรากจะเน่า ชอบแดดรำไร  ถ้าโดนแดดจัดใบจะเป็นสีน้ำตาลแดง

                 ส่วนที่เป็นยา            วุ้นจากใบ

                 สรรพคุณยา              ใช้ทาปูนแดงปิดขมับแก้ปวดศรีษะได้  ยางที่อยู่ในว่านหางจรเข้มีฤทธิ์ขับถ่าย ใช้ทำเป็นยาดำ  วุ้นหรือน้ำเมือกใช้รักษาแผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก แผลเรื้อรัง และแผลในกระเพาะอาหารได้ดี  เพราะวุ้นใบมีสรรพคุณรักษาแผลต่อต้านเชื้อแบคทีเรีย ช่วยสมานแผลได้ด้วย

                 วิธีใช้                         เลือกใบว่านขนาดใหญ่  ปอกเปลือกสีเขียวออก  ล้างยางให้สะอาดด่วยน้ำต้มสุกหรือน้ำด่างทับทิม  ขูดเอาวุ้นใสมาพอกบริเวณแผล ทา 2 ครั้ง เช้า-เย็นจนกว่าแผลจะหาย  ช่วยระงับความเจ็บปวด  ช่วยให้แผลหายเร็ว  และไม่เกิดแผลเป็น  วุ้นว่านหางจรเข้ยังรักษาผิวไฟไหม้ที่เกิดจากแสงแดดเผาได้อีกด้วย  แต่ควรทดสอบก่อนว่าแพ้วุ้นว่านหางจรเข้หรือไม่